zaterdag 13 oktober 2012

Verpleegster op Duin en Bosch (1923)

Duin en Bosch ca 1930 (Collectie Regionaal Historisch Centrum Alkmaar)
Voor de patienten was het ideaal, dacht men, een psychiatrisch ziekenhuis middenin de duinen bij Castricum. Ze konden in alle rust genezen en waren niemand tot last. Er zat ook geen hek om het terrein, zodat het verplegend personeel af en toe - gewapend met een fluitje, om zelf niet te verdwalen - een zoekactie moest opzetten om een verdwaalde patient op te sporen. De ligging maakte het wel lastig om personeel te vinden en te houden: in sommige jaren was het verloop wel 40 %. De bereikbaarheid verbeterde in 1920, toen Duin en Bosch per tram bereikbaar werd. Wellicht gaf dat ook de doorslag voor Maria Lubberta Groote Wolthaar, de oudste dochter uit het ondernemende gezin van Gerrit Jan Groote Wolthaar. Toen zij vanuit het nabijgelegen Heiloo arriveerde in oktober 1923 was ze 38 en een ervaren verpleegster die al heel wat van de wereld gezien had. Zo had ze op Sumatra gewerkt en was ze in New York geweest, maar daarover later meer. Op Duin en Bosch woonde ze eerst intern, misschien wel in dit zusterhuis. Het was een grote inrichting, met vele honderden patienten, vooral afkomstig uit de lagere klasse: arbeiders, dagloners en dienstbodes uit het noorden van Noord-Holland. Aanvankelijk werden de patienten vooral in bed gestopt, maar de laatste jaren werd het gangbaar om ze aan het werk te zetten. Matrassen maken, in de tuin werken of wasgoed strijken, bij wijze van therapie. Het verplegend personeel moest daar best aan wennen, zo is te lezen in Gesticht in de duinen (red. Joost Vijselaar), een studie uit 1997 over de psychiatrische ziekenhuizen in Noord-Holland. "Niet alleen werd hun taak zwaarder, maar ze moesten ook nog 'gevaarlijke krankzinnigen' uit de isoleercel halen en hen een schep, een hark, een naald of een schaar in de hand geven om mee te werken." Hoe zou Maria Lubberta hier tegenaan hebben gekeken?
Foto: Duin en Bosch rond 1930 (Collectie Regionaal Historisch Centrum Alkmaar)

Geen opmerkingen: