maandag 3 maart 2014

Ramptoerisme in het archief


Bingo, een scheiding! Bij gebrek aan criminele voorouders – de droom van elke genealoog – is ook iets simpels als een scheiding al reden tot vreugde. Weer eens wat anders dan de burgerlijke stand met alleen feitelijke gegevens over namen en data. De scheiding in kwestie werd uitgesproken in Alkmaar op 17 maart 1927. In het Noord-Hollands Archief in Haarlem kreeg ik een dikke map met verslagen en bijlagen van de Arrondissementsrechtbank. Echtscheidingen, mensen die onder curatele werden gesteld, schuldeisers: beslist geen saai materiaal. Sterker nog, sommige verslagen lezen door de details als een reality soap. Een bijzondere gewaarwording, zo in de studiezaal. Zo was er de vrouw die aan de rechter vertelde dat haar man geprobeerd had haar te vermoorden door het gas aan te laten staan. Haar echtgenoot verklaarde dat er sprake was van een misverstand. In een andere zaak liet de eisende partij optekenen dat haar man haar op straat had uitgescholden voor “rotwijf” en hard tegen haar borst had gestompt.

Na lang bladeren vond ik de zaak waarnaar ik op zoek was, de scheiding van Sophia Maria Groote Wolthaar en Gerardus Ludovicus Grijsen uit Castricum. Ze waren in 1914 in Delft getrouwd en hadden een zoontje van 12, Gerrit Hendrik. In deze zaak geen sappige details, maar een simpele opsomming van de feiten. Sophia Maria had een verzoek tot echtscheiding ingediend, met als reden dat haar man “vleeschelijke gemeenschap had gehad met andere vrouwen”. De rechter stemde in met haar verzoek en enkele weken later kreeg zij ook de voogdij over Gerrit Hendrik.

De scheiding zal ongetwijfeld de nodige opgetrokken wenkbrauwen hebben opgeleverd in de omgeving. Slechts een paar procent van de huwelijken eindigde in een scheiding en “zomaar” scheiden was juridisch niet eens mogelijk. Sophia Maria trok met haar zoontje bij haar zus in en is voor zover bekend nooit opnieuw getrouwd. Haar ex-echtgenoot pakte het anders aan. Hij trouwde nog geen drie maanden later opnieuw - met een eveneens gescheiden vrouw uit Amsterdam - en toen ook dat huwelijk na een aantal jaar strandde, trouwde hij voor de derde maal. Over soaps gesproken...

Geen opmerkingen: