Een treurig ongeval (1917)

Naast de bedankbrief uit Amsterdam werd ook een stapeltje bidprentjes aangetroffen in het huis van Mies en Dine Bos Overmars. Eén naam sprong er meteen uit tussen die van ooms, tantes en (naar ik aanneem) vrienden, buren en bekenden. Dat was die van hun zusje Johanna Theresia Bos Overmars die in januari 1917 overleed. Zij was het meisje dat werd opgevoed door haar tante en oom in Haarle, nadat haar moeder in het kraambed was overleden. Ik schreef er al eens over.

Johanna Theresia werd maar 22 jaar en ik heb me altijd afgevraagd waarom ze zo jong stierf. Bij gebrek aan informatie ging ik uit van een ziekte, misschien wel tbc of zo.

Het bidprentje vertelt echter een ander verhaal. Het was een ongeluk. Wat en hoe is vooralsnog een raadsel. Op delpher.nl - waar heel veel oude kranten te doorzoeken zijn - heb ik niets kunnen vinden, ondanks het eindeloos invoeren van onheilspellende zoekopdrachten in de trant van ongeval/ongeluk Haarle; brand Haarle; val Haarle; trein Haarle; noodlottig Haarle, noem maar op. Ook een combinatie met molen of molenaar - haar pleegouders hadden een molen - leverde niets op. Nou ja, ongelukken genoeg met molens, maar geen incidenten die over Johanna Theresia zouden kunnen gaan. Verder zakten er die winter in het hele land mensen door het ijs - het was een strenge winter en er werd volop geschaatst - maar niet in de buurt van Haarle. Of Linderte, Raalte, Nijverdal of Hellendoorn, plaatsen die ik voor de volledigheid ook maar heb meegenomen.

Ik heb zelfs alle krantenberichten met Haarle erin tussen december 1916 en eind januari 1917 doorgenomen. Niets. Wat best een beetje vreemd is, gezien de fatale afloop. Meestal kwamen dodelijke ongelukken niet alleen in de regionale krant maar werden ze ook landelijk overgenomen. Haar overlijden blijft dus vooralsnog een raadsel voor deze digitale detective…

NB: Met dank aan Wim Rensen en Jos Segbers voor het delen van dit materiaal. Zie ook de vorige blogpost. 

Een bedankbrief uit Amsterdam (1955)

Onlangs kreeg ik een bijzondere brief te zien. Hij werd gevonden in het vroegere huis van Mies en Dine Bos Overmars en was afkomstig van 'Frans'. Dat kan natuurlijk alleen maar Frans Lourens zijn, de Amsterdamse letterzetter die tijdens de Hongerwinter in Raalte terecht kwam en onderdak vond bij de gezusters Bos Overmars. Hij schreef de brief precies tien jaar na de Bevrijding en de inhoud is zeer de moeite waard. Je snapt meteen waarom de zussen de brief bewaard hebben.

Met dank aan Wim Rensen, die de brief aantrof bij een verbouwing, en Jos Segbers van de website www.groetenuitraalte.nl. Hij tipte mij over het bestaan ervan en scande de brief en nog een aantal andere documenten voor mij.  

Amsterdam, 13 april 1955

Beste Mies en Dine,

Vandaag en gisteren heb ik veel aan jullie gedacht, want het is nu 10 jaar geleden dat wij bevrijdt werden. 10 jaren die als een schaduw voorbij zijn gegleden het lijkt mij wel veel korter geduurd te hebben maar de kalender zegt het en die is onverbiddelijk in z’n nuchtere waarheid.

Het lijkt wel of ik een verhaaltje aan het schrijven ben maar dit is toch niet waar dit is geen verhaaltje dit is de pure waarheid en ik weet niet hoe die jaren jullie toeschijnen maar om op m’n onderwerp terug te komen wat ik nu schrijf is een soort van verlate dankbetuiging aan twee dames die zich onder moeilijke omstandigheden de zorg voor een ander nog op de hals haalden, ik geloof dat ik nu pas begin te beseffen wat dat betekend heeft. Ik weet wel dat ik de laatste jaren niet druk geschreven heb maar ondanks dat ben ik deze daad van naastenliefde van jullie nooit vergeten en daarom zal ik ook een daad van naastenliefde verrichten en stoppen met bedanken, ik weet zeker dat het jullie geen plezier bezorgt als ik zo doorga.

M’n lieve tantes hoe gaat het met de gezondheid wind er maar geen doekjes om zeg het maar vrijuit. Geen last van bronchitis, rheumatiek of jicht, geen last van eksterogen of kiespijn neen helemaal niets? Prachtig, dan bent u volkomen gezond, blijf dan ook uit de buurt van de dokter want het is een gek ding, waar dokters zijn, zijn ook zieken. Het lijkt soms zelfs wel er op dat ze de oorzaak zijn van de kwalen.

Hoe is het met de zaak, alles nog in orde, drinken de boeren nogal een beetje? Er is nu weer genoeg hè, toen ik daar was sloegen de moffen zelfs de flessen met dat zure spul stuk, weet jullie nog dat we met z’n drieën in het keldertje zaten en die moffen maar tekeer gaan boven ons hoofd.

Nou zal ik maar eens wat vertellen over mijzelf, ik ben gezond en voel me fit, ben nog steeds niet getrouwd, hoewel dat ongeveer over een jaartje wel gaat gebeuren, dat hopen we tenminste. Ik ben nu 28 jaar en dan wordt het wel tijd waar of niet. M’n meisje heet Nel en is 26 jaar. Ze werkt bij mij op kantoor, momenteel sparen we voor de noodzakelijke uitzet. De enige moeilijkheid die we voor de toekomst zien is de moeilijkheid van iedereen, een huis. Hoe dat moet gaan weten we nog niet. Huren kun je ze niet en kopen is te duur voor ons, maar ja, we wachten maar af en houden ogen en oren wagenwijd open, misschien hebben we wel geluk en komt tijd komt raad.

In ieder geval voordat we gaan trouwen komen we ook nog een keer Raalte bezoeken, wanneer dat gaat gebeuren is ons nog niet bekend maar ik heb het een tijdje terug met Nel besproken en die wil graag eens kennis maken en horen wat voor kwaad ik toendertijd in Raalte uitgespookt heb.

Maar tantetjes ik ga eindigen, nogmaals bedankt voor dat verleden, blijf plezier houden in het leven. De Engelsen zeggen “keep smiling”, dat is blijf glimlachen en daar sluit ik mij bij aan. Een herinneringszoen voor jullie beide van de ex-pleegzoon die al een beetje kaal begint te worden.

Frans